De geschiedenis van rood kwik is een met nevelen omhuld verhaal. Er zijn de feiten. Zoals dat de
stof als chemische verbinding gewoon bestaat. Rood kwik is een metaallegering die in het laboratorium eenvoudig te maken is.
De stof heeft eigenschappen die het geschikt maken voor de opslag en ontsteking van nucleair explosieve stoffen zoals deuterium
en tritium. Ook een feit is dat Sovjet-kernwetenschappers - de makers - uit hun land vertrokken om elders hun diensten aan
te bieden, met goede en kwade bedoelingen.
Maar er zijn ook de onbevestigde (spook) verhalen. Dat de aanslagen in
de VS van 11 september 2001 zouden zijn uitgevoerd door een monsterverbond tussen Rusland, Irak en Al Qaida, en dat het weinig
had gescheeld of dit was gedaan met behulp van rood kwik. Een ander verhaal is dat rood kwik op de zwarte markt gewoon te
koop is, en dat de stof her en der opduikt in verband met nucleaire wapens.
Rood kwik zou ook nog eens de symbolische
naam kunnen zijn van het gevaar dat uitgaat van de Sovjetwetenschappers die hun diensten verkopen aan kwaadwillende landen.
Rood als in communistisch, en kwik als in een gevaarlijke vloed die zich over de wereld verspreid. Met behulp van dr Jos van
den Broek - chemicus, oud-hoofdredacteur van Natuur & Techniek en medewerker van de Universiteit Leiden - kunnen we een
aantal zaken op een rij zetten.
Mini-nuke
Rood kwik is een uitvinding van Russische nucleaire wetenschappers. Frank Barnaby, oud-directeur
van het Stockholm International Peace Research Institute, vermoed dat rood kwik bestaat. Een andere belangrijke figuur in
het mysterie is Sam Cohen, de uitvinder van de neutronenbom. Niet de minste en zeker deskundig. Cohen zei in een gesprek met
Van den Broek als de dood te zijn voor mininukes op basis van rood kwik.
Rood kwik is een chemische verbinding met
de formule Hg2Sb2O7, een zogenaamd gemengd metaaloxide. Het zou een uitvinding zijn van de Russen. Die hebben met ultrahoge
druktechnologie een jaar of vijftien geleden een stof kunnen maken die een van de hoogste energiedichtheden heeft van alle
stoffen die te maken zijn. Rood kwik is dus wel een 'brandstof' maar zelf geen nucleaire bom.
De chemische feiten
van rood kwik zijn onder meer de volgende:
- Kwik antimoon oxide, ofwel rood kwik, is een supergeleider;
- Rood kwik
heeft een onstabiele structuur;
- In rood kwik is eenvoudig deuterium en tritium op te slaan;
- Rood kwik is een protonengeleider,
zoals vele keramische stoffen;
- Rood kwik is piëzo-elektrisch, dat wil zeggen dat het onder druk elektrische lading verkrijgt.
Rood kwik is een kwikverbinding die aan straling is blootgesteld en zo een instabiele stof is geworden. Voeg je een
relatief kleine hoeveelheid energie toe, dan zal de stof een hoge temperatuur ontwikkelingen en imploderen. Rood kwik heeft
ook de eigenschap als medium te fungeren. Neem je in rood kwik deuterium of tritium op dan zal de druk van de implosie en
de hoge temperatuur voldoende zijn om een kernfusiereactie te veroorzaken uit de deuterium of het tritium.
De critici
) Niet iedereen is even geïmponeerd door de potentiële bedreiging die van rood kwik uitgaat. De gepensioneerde
Dr. D. IJdo, chemicus aan de Universiteit Leiden, zegt rood kwik te hebben nagebouwd. Hij zette zijn studenten aan het werk
die volgens hem probleemloos de stof konden maken. En in het Havo scheikunde-examen van 2002 werd een opgave gewijd aan rood
kwik. Daarin wordt aangehaald dat bewijzen over het bestaan ervan niet gevonden zijn.
Dat het bestaan van rood kwik
(nog) niet is bewezen, is de grote zwakte van het rood kwik verhaal. Gezaghebbende bladen als New Scientist en Los Angeles
Times hebben over rood kwik geschreven maar benadrukten steeds de onzekerheid over het bestaan van de stof. En ook een documentaire
over de stof die is uitgezonden op het Britse Channel 4 kwam niet met bewijzen. Overheidsmedewerkers zwijgen in alle talen,
en militaire experts ontkennen dat er zoiets bestaat als rood kwik.
Zwijgen
Hoe reëel de gevaren zijn van rood kwik, valt moeilijk in te schatten. Naast mensen als
Van den Broek, Cohen en Barnaby, zeggen de wapeninspecteurs van de Verenigde Naties dat ze aanwijzingen hebben dat in Irak
rood kwik is te vinden. Na de ineenstorting van de Sovjet Unie was voor Russische nucleaire wetenschappers geen werk meer.
En zoals gezegd zijn velen van hen ingegaan op lucratieve aanbiedingen van landen die slechte bedoelingen hadden met de ontwikkelingen
van een nucleair wapenarsenaal. Onder deze landen was Irak, naast Libië, Noord-Korea, Zuid-Afrika en Israël.
Aanwijzingen
voor het bestaan van rood kwik zijn er dus genoeg, bewijzen des te minder. Van den Broek heeft een jaar actief speurwerk verricht.
Hij heeft vele feiten en theorieën boven water kunnen krijgen en op een rij weten te zetten, maar waterdichte bewijzen dat
de stof ook in verband kan worden gebracht met nucleaire bommen heeft hij niet. Vele mensen die ik benaderde wisten van rood
kwik maar wilden er niet over praten, zegt hij. Een enkeling reageerde positief. |
